Pages

Friday, November 18, 2016

Whakamarama Te Kauwhata Pou.

Nga kai pai o R8.


He kauwhata Pou tenei e whakaatu ana i nga momo kai pai o nga tamariki o R8 ko nga Pou e whakaatu te tokomaha o nga tamariki e pai ana ki tetahi momo kai, engari ko te Hangi  te mea pai ki a R8.

Tokorua nga tamariki ka pai ki te ika mata,tokorua nga tamariki ano kai pai i te kumara,tokorua nga tamariki ka pai ki te rewana bread,tokotoru nga tamariki i te mash potato,tokotoru ano nga tamariki kai pai ki te fried bread,tokowhitu nga tamariki kai pai ki te Boil up, e 12 o nga tangata e pai rawa ana ki te hangi.

Tuesday, November 8, 2016

Te Korimako

Te Korimako.

E ai ki nga korero tuku iho, ko nga atua otenei manu, ko Punaweko raua ko Tuwhaia.

E kiia ana, ka rongo te iwi i te reo Korimako, kua mohio ratou, me timata nga mahi a te hapu.

Ko etahi o nga ingoa o te Korimako:
Kokomako  Komako  Kopara  Makomako rearea.

Te Ahua o te Korimako:
He oriwa te tae matua o nga huruhuru o te Korimako. Ko tona kumu me ona parirau, he pango. He ma o raro o tona kumu. He pango ona ngutu me ona waewae. He taheke kowhai e rere ana mai ite ngutu ki muri o te mahunga o te uwha. He kahurangi, he waiporoporo te mahunga o te toa.

He rereke te ahua o te toa kki te uwha.
Ko nga karu o te toa, he whero. Ko nga karu o te uwha, he parauri. Ma tona arero ka tango mai te Korimako i nga wai huareka o nga pua.

Te Kainga o te Korimako.
Kaore te korimako e tino rere tawhiti atu i tona kohanga ia ia e whakawhanau hua ana. Ahakoa i etahi wa, mutu ana te whakawhanau hua, kua rere tawhiti atu nga toa ki te rapu kai.

Engari, ko te nuinga ka noho tonu ki o ratou rohe kia kore e riro i etahi atu Korimako tona kainga tuturu. Ka noho kirihuna te Korimako ki te tuanui o nga rakau.


Inaianei, ahakoa i tata mate atu tenei manu i te taenga mai o te Pakeha me a ratou kiore, e kitea whanuitia ana te Korimako i Aotearoa.

Nga Momo Korimako.
E 4 nga momo Korimako oAtearoa.
Ko nga Korimako, ara, ko te kopara o Te Tai Tokerau, o Rakiura me Motu Maha.
Ko te Korimako o te motu o Manawa Tawhi.
Ko te korimako o te Tutukaka.
Ko te Korimako o Rekohu i noho tuturu hoki ki reira, engari i mate atu i te tau 1906.



Te Kohanga o te Korimako.

Ko nga Korimako kei etahi o nga motu, kanoho atu ki nga kohanga o nga manu taiko kei nga toka, kei nga rua nga rakau ranei.
Ka noho tonu nga Korimako ki eatahi motuhake i ia tau, i ia tau. Ka hangaia te kohanga ki te rara, te weu, katahi ka whakatakotoria he huruhuru, he otaota hei papanga mo roto. He ahua ritete hanga o te kohanga ki te kapu.


Te whakawhanau hua a te Korimako.
Ko te Korimako noho ai ki Te Tai Tokerau, ki Rakiura me Motu Maha, ka whanau mai nga hua mai i te marama o Mahuru ki te marama o Huitanguru. I te nuinga o te wa e 2 nga whanau. E 2 kite 5 nga hua.
Ko te Korimako noho ai ki te rohe o Tutukaka, ka whanau mai nga hua mai i te marama o Mahuru ki te marama o Whiringa a rangi. Kotahi anake te whanau.E 2 ki te 4 nga hua. Kaore enei Korimako e whakawhanau hua i etahi atu wahi, ahakoa kua rere atu nga toa ki te taha rawhiti o Te Tai Tokerau.He ma, he mawhero me te kotingotingote tae o nga hua. Kia whanau ra ano te hua whakamutunga, katahi ano te uwha ka noho ki te whakamahanai nga hua. Ahua 2 wiki e whakamahana ai, tae atu ki te wa ka rere atu nga pipi i te kohanga. Ko te toa me te uwha ka whanga i nga pipi. Ko te nuinga o nga kai a nga pipi, he ngangara.

Nga kai a te Korimako.
Ko nga kai a te Korimako, ko te wai huareka me nga hua o nga rakau kowhai, whauwhaupaku, kanuka, tarata, pikirangi, kotukutuku me te harakeke. He nui atu te kai a teuwha i nga ngarara me nga hua o te rakau, na te kore o te toa e tuku atu i a ia ki te kai i nga wai huareka. Ka hopukina nga ngarara e te uwha i a ia e rere haere ana. Ka kohi haere hoki ia i nga ngarara kei nga rakau me nga rau e huna ana, pera i te pungawerewere.


Te Tangi a te Korimako.
Ko tona reo korihi ka rangona i mua i te whitinga mai o te ra, i mua hoki i te tonga o te ra. Ka tangi ana te Korimako, ano ko te tangi o nga pere.
Koira i tapaina ai tona ingoa Paheke, ara ko Bellbird.
I etahi wa, ka rongo koe i te Korimako e waiata tahi ana me era atu manu tioriori reka, pera i te tui, te tieke, te kaka. I te wa e waiata ana te Korimako, ka tupou tona kaki, ka wherawhera hoki ia i ona huruhuru.

Nga Kaitiaki o te Korimako.
I tangia tenei panui i te tau1967 ki roto i te moheni o Te AO Hou. Koinei te wa i te matemate haere te korimako, na te unga mai o nga kaikonihi ki te whenua.

Punga Kupu.

Punga Kupu.

Roopu Kahurangi:
Paraheahea  anuanu   hāmama  rūruhi    makariri  tōhau  wera  mātao  kuikui  pūrotu.

I etahi wa ka paraheahea oku kaihana ki te whakapai i o raua ruma.

I etahi ka mataki oku matua i tetahi kiriata he anuanu etahi kiripuaki.

I nga ra whakata ka haere maua ko toku teina ki te whare o toku ruruhi.

I nga ata i te wa ka oho ahau he tino makariri mo ahau me i etahi wa kare ahau ka pirangi te oho i nga ata.

I nga wa wera ka tohau toku papa i te mea he tino wera ki waho.

I nga hararei i haere matou ko toku whanau ki te whare kakau i te mea he tino wera ki waho.

I nga wa kare matou ka whakarongo ka hamama a Whaea Poipoi ki a matou.
I etahi ka haere mahi ahau ki te kura he matao ahau.

I te huritau o toku kuikui i kai matou i te keke te paraoa me te ika raw.

I nga wa kahore matou nga tamariki ki te taha o to matou matua ka purotu to matou matua.